Op dinsdag 14 juni 2022 organiseert het Nederlands Visbureau de viering van de komst van de Hollandse Nieuwe. Ook wel in de volksmond Vlaggetjesdag genoemd. Dit is ontstaan door dat van oudsher het uitvaren van de schepen groots gevierd werd. Traditioneel voeren op Vlaggetjesdag, de met vlaggetjes versierde schepen, uit om de haring te vangen. Hoewel er heel wat veranderd is in de wijze waarop haring wordt gevangen is Vlaggetjesdag blijven bestaan. Vlaggetjesdag in Scheveningen volgt tegenwoordig op de dag waarop de verkoop van het eerste vaatje plaatsvind. Elk jaar word de opbrengst van het eerste vaatje geschonken aan een goed doel. Dit jaar gaat de opbrengst van de veiling naar Stichting Ambulance Wens.
De geschiedenis van de Hollandse Nieuwe
Hollandse nieuwe komt uit het jaar 1380. Willem Beukelszoon de Biervliet had een methode bedacht om de haring te kunnen conserveren. Hij deed dit door de haring schoon te maken met een speciaal mes. Dit proces heet het “kaken van de haring”. Door het kaken van de Hollandse Nieuwe blijft de alvleesklier intact. De alvleesklier produceert enzymen om het voedsel van de haring te verteren. De enzymen zorgen ervoor dat de haring zijn typische haringsmaak en –geur en de zachte textuur krijgt.
Na het kaken werd de haring vroeger gezouten, het zout hielp de rijping onder controle te houden. Hoe meer zout hoe langer de rijping werd.
Heden ten dagen bevriezen wij de haring al aan boord. Traditionele Haringtonnen afgevuld met zout worden dus ook niet meer gebruikt. Deze haringtonnen noemde men vroeger “de helmen”. Amsterdam was vroeger het centrum van het haring transport. Daar vind je dan ook de Haringspakkerssteeg. Deze steeg verbind de Nieuwendijk met het Damrak en is vernoemd naar de Haringpakkers. Deze Haringpakkers vulde vroeger de binnengebrachte haringen in de tonnetjes.
Wat maakt nu het verschil tussen de Hollandse Nieuwe en een haring
De Hollandse Nieuwe dient ten opzichten van de benaming haring aan een aantal wettelijke specificatie te voldoen. De Hollandse Nieuwe “Vers van het mes” dient dus te voldoen aan onderstaande wettelijke eisen.
- Minimaal vetaandeel hebben van 16% zijn. Het lekkerst is deze las deze rond de 25% ligt.
Vandaar dat de smaak vaak verbonden word aan het vet gehalte van de haring.
- Het vangstseizoen van de Hollandse Nieuwe mag enkel tussen half mei en eind juni liggen.
- De Hollandse Nieuwe dient omhuld te zijn, of te wel De Hollandse Nieuwe dient te worden gezouten en gerijpt.
- De rug van de Hollandse Nieuwe tot aan de staart dient verwijderd te zijn.
- Tot slot dient de Hollandse Nieuwe minimaal 24 uur ingevroren te zijn geweest.
Hoe eet je de Hollandse Nieuwe
Je eet uiteraard de haring door je mond maar ook dit kan op verschillende wijze. Zo eet men In Amsterdam de haring anders dan de Rotterdammers. In Rotterdam en in veel andere steden pak je de Hollandse Nieuwe bij de staart vast. Je haalt hem vervolgens door de uitjes. Brengt de haring boven je mond en eet deze zo op . In Amsterdam eten we de haring in stukjes gesneden ‘Vers van het mes” en liggen de uitjes ernaast. We zeggen wel dat dit een bekakte manier van haring eten is maar dat ligt genuanceerder. In de tijd toen Amsterdam nog het centrum was van de haringhandel was at iedereen haring. Ook de kinderen en arme inwoners van Amsterdam. In die tijd had men grote gezinnen en was er niet altijd voldoende geld. De haringverkoper verkochten dan ook partjes Hollandse Nieuwe. Zo kon toch iedereen een stukje haring kopen en genieten van ‘Hollandse Nieuwe want die moest je ook toen hebben gegeten.
Lekkers met Hollandse Nieuwe
Haring en ui een klassiek Gouden duo maar waarom. Oorspronkelijk had men de ui bedoeld om de olieachtige smaak te camoufleren. Deze smaak ontstond als gevolg van het veelvuldig gebruik van het zout. Tegenwoordig maken wij heerlijke gerechten met de Hollandse Nieuwe. Persoonlijk vind de haring als tartaar bereid met een uitje, appel en rode biet lekker. Maar de haring gaat ook met zijn tijd mee en vind zijn weg ook al “vers van het mes” in de sushi of in pokebowls.
Ook gaat de haring vaak onder een andere benamingen door het leven. Denk aan “de Kipper” een warm gerookte haring of als “Spekbokking” haring die koud gerookte is.
Deze eeuwen oude traditie! Die slaan wij als LEO uiteraard niet over.
Onze locaties serveren daarom op 16 juni leuke gerechtjes met in de hoofdrol de Hollandse Nieuwe!
Ben je benieuwd naar de kwaliteit van de Hollandse Nieuwe dit jaar? kijk dan op de jaarlijkse AD Haringtest. Of wil je meer weten over de Hollandse Nieuwe? neem dan ook eens een kijkje op de site van het Nederlands Visbureau.
